همه ما در زندگی طعم ناملایمات را می چشیم، کسی نیست که بگوید سراسر زندگی من گل و بلبل بوده و هیچ غمی ندارم.

زندگی از مجموعه متضادها تشکیل شده و اصلن همین تضادها باعث جریان روبه پیشرفت زندگی است.

کنار هر پیروزی شکستی بوده، همراه هر شادی ناراحتی بوده و همین مثبت و منفی شدن شرایط باعث میوشد که طعم شیرینها ماندگارتر شود.

مهارت تاب آوری یکی دیگر از توانمندیهایی است که باید در خود پرورش دهیم تا بتوانیم به موفقیتهای فردی و اجتماعی دست یابیم و در مسیر توسعه فردی موفق باشیم.

این مهارت ژنتیکی نیست و می توان آنرا در خود پرورش داد.

کلمه تاب آوری در ظاهر مترادف کلماتی چون تحمل و صبوری است اما مفهوم این کلمه با نگاه فنی تر به موضوعات روان شناسی فراتر از این مقولات است.

تاب آوری یعنی انعطاف در مقابل شرایط سخت، یعنی اینکه بتوانی شرایط سخت را تحمل کنی و با ره آورد موفقیت از آن عبور کنی.

خب بیایید نگاهی به روند زندگی خودمان در شرایط سخت داشته باشیم.

ما معمولا وقتی دچار شرایط سخت و ناگوار میشویم به صورت زیر واکنش نشان میدهیم:

1) غرق در استرس و ماتم میشویم و مدت زیادی در این حال غمبار خود فرو میرویم و امکان ایجاد افسردگی و بیماری بعد از این شرایط بسیار زیاد است.

2)مدتی در استرس و یا ماتم ناراحتی شرایط سختمان باقی می مانیم و سپس سعی میکنیم که با شرایط جدید خود را وفق دهیم، اما همواره سر بزنگا و با کوچکترین ناملایمتی دوباره همان پرونده غمبار خود را باز میکنیم و  دوباره باید با خودسازی به جریان رو به جلو بپیوندیم.

3) مدتی کوتاه صرف تجربه روحی و احساسی موضوع میکنیم و سپس به این شرایط به چشم یک چالش نگاه میکنیم و سعی میکنیم از آن عبور کرده و در راه رشد و تعالی خود قدم برداریم.

در واکنش سوم ما ظرفیت عبور از شرایط سخت و تجربه موفقیت و پیشرفت را داریم.

واکنش نوع سوم همان مهارت تاب آوری است که ما را از ناراحتی فرسایشی دور میکند، در واقع در مقابل شرایط با انعطاف مواجه میشویم و میپذیریم که وجود شرایط سخت گریز ناپذیر است و نمیتوانیم آنرا تغییر دهیم، اما عاقلانه این است که از شرایط عبور کنیم و در مسیر رشد گام بر داریم.

نگاهی اجمالی به زندگی انسانهای موفق جهان که قریب به اتفاق آنها شرایط بسیار سختی از سر گذرانده اند، نشان میدهد که اغلب آنها تاب آوری بالایی داشته اند و همان شرایط سخت سکوی موفقیتشان بوده است.

با آجرهایی که به سمتمان پرتاب میشود، خانه ای بسازیم.

خب سوالی که به ذهن میرسد این است که تاب آوری چطور میتواند باعث موفقیت و توسعه فردی ما شود؟

ویژگی افرادی که این مهارت را دارند، اهمیت و مزایای تاب آوری را نشان میدهد:

1- خودآگاهند

2- چالش پذیرند

3- مهارت حل مسئله دارند

4- اعتماد به نفس کافی دارند

5- عزت نفس و احساس ارزشمندی دارند

6- مهارت روابط اجتماعی و بین فردی دارند

7- مثبت اندیشند

8- هوشیارند

9- از شکست درس میگیرند

10- واقع بین هستند و با باور موانع خود را آماده میکنند

11- استقلال بیشتری دارند

12- مهارت مقابله با استرس را دارند

13- مهارت مدیریت هوش هیجانی دارند

و …

نگاه کلی به ویژگی این افراد نشان میدهد که آنها اغلب مهارتهای توسعه فردی را دارند.

چگونه میتوانیم به این مهارت اکتسابی دست یابیم ؟

عوامل زیر میتواند کمک کند تا ما هم انسان تاب آوری باشیم :

1- یافتن معنا و هدف خود در زندگی

2-  ساختن باور مثبت از توانمندیهایمان

3- ایجاد ارتباطات خوب و موثر بین فردی و اجتماعی

4- علاقمند تغییر باشیم

5- مشتاق به چالش کشیدن خود باشیم

6- نگرش مثبت داشته باشیم

7- مهارتهای حل مسئله را در خود افزایش دهیم

8- تقویت قوای جسمانی ( ورزش، خواب و تغذیه درست)

9- بهره گیری از تکنیکهای آرامش ذهن( مراقبه و موسیقیهای آرام بخش)

10-شجاعت اقدام

11- افزایش مهارت مدیریت هوش هیجانی

12- قوی تر کردن نقاط قوت

13- موفقیتهای خود را جشن بگیریم

14- داشتن اقدامات قاطعانه ( تا در رکود فرسایشی تحمل ناملایمات نشویم)

15- افزایش اعتماد به نفس

تاب آوری را میتوان مفهومی نزدیک به داشتن صبر پویا در نظر گرفت.

یعنی شرایط سخت ایجاد شده اما تو صبوری میکنی و کاری که میتوانی را انجام میدهی.

این  یادداشت را با چند آیه قرآنی که دوستشان دارم به پایان میبرم که در ارتباط با همین موضوع تاب آوری است:

1) ان مع العسر یسرا : همانا بعد از هر سختی آسانییست.

2) فان مع العسر یسرا : پس از هر سختی آسانییست.

در جمله 1 آسانی که زود فرا میرسد و در جمله 2 آسانی که شاید کمی زمان بر باشد، مد نظر است.

و این جمله ان الله مع الصابرین :

خدا با صابران است.